Znany przez nas Å›wiat wali siÄ™ nam na gÅ‚owy: siÅ‚y pokojowe przeciw terrorystom, bojownicy o wolność przeciw ekstremistom, postÄ™powcy przeciw tym, których uważamy za zacofanych. Należy pamiÄ™tać, że sÅ‚owo nie żadnego ma znaczenia, o ile nie jest prawdziwÄ… nazwÄ… okreÅ›lonej rzeczy; osoba nazwana „złą†może być tak naprawdÄ™ kimkolwiek. Najbardziej dramatycznym okreÅ›leniem funkcjonujÄ…cym w naszych czasach jest „ekstremistaâ€, wiÄ™c powinniÅ›my dokÅ‚adnie sprawdzić i przekonać siÄ™, co tak naprawdÄ™ oznacza.
Ekstremista – w obowiÄ…zujÄ…cym dyskursie – to osoba, która nie zgadza siÄ™ ze „współczesnym spoÅ‚eczeÅ„stwem†– kombinacjÄ… przemysÅ‚owego kapitalizmu i osobistej wolnoÅ›ci w demokratycznych systemach, które panujÄ… na obszarze postÄ™powego Zachodu. CaÅ‚a Europa i Ameryka Północna oraz wiÄ™kszość ich sojuszników to wÅ‚aÅ›nie tego typu systemy, w niewielkim stopniu różniÄ…ce siÄ™ miÄ™dzy sobÄ…. Co wiÄ™cej uważa siÄ™ to za powód popierania Zachodu i jego krucjat – przynosimy wam „wolność†i fajny zorientowany na produkty styl życia.
Takie współczesne spoÅ‚eczeÅ„stwo jest już z definicji niezwykle popularne, ponieważ mówi wszystkim, że sÄ… odpowiedzialni tylko za samych siebie oraz swoje interesy i nie ma potrzeby, aby w jakikolwiek inny sposób angażowali siÄ™ w życie spoÅ‚eczne. Rób to, co przynosi ci zysk, zarówno materialny jak i spoÅ‚eczny. WiÄ™kszość ludzi nie rozumie, czemu ktokolwiek miaÅ‚by siÄ™ temu przeciwstawiać, a wiÄ™c „ekstremiÅ›ci†skÅ‚aniajÄ… siÄ™ ku dziaÅ‚aniu poprzez odmianÄ™ wojny partyzanckiej typowej dla naszych czasów, czasem zwanej „terroryzmemâ€.
W końcu jeśli wróg ma nad tobą przewagę nie tyle sto do jednego czy tysiąc do jednego, ale raczej milion do jednego, twoje metody już z założenia muszą być ekstremalne i niewiele sensu ma unikanie zdecydowanych ataków wszystkimi możliwymi metodami. Ekstremista to człowiek, który wierzy, że droga, którą podąża większość, prowadzi do zagłady i z tego powodu skłonny jest do stanowczych działań.
Ekstremistów jednoczy fakt, iż odmawiają uznania słuszności popularnej idei, którą uważają za prowadzącą do zagłady, nawet jeśli ta zagłada jest odległa. Jak większość polityków zdają sobie sprawę z tego, że przeciętny człowiek wie niewiele więcej ponad to, co dzieje się między kolejnymi wypłatami. Rozumieją, że – jako zwykła osoba lub zbiór zwykłych osób – ludzie najczęściej są samolubni, krótkowzroczni oraz manipulowani emocjonalnie zarówno przez współczucie jak i agresję. Ekstremiści nie zgadzają się ze współczesnym społeczeństwem, ponieważ żeruje ono na tych skłonnościach i nie odpowiada na ponadczasowe problemy. Jako że większość ludzi nie rozumie, jak liberalne społeczeństwo demokratyczne może prowadzić do zagłady, spróbujmy przedstawić to w odpowiedniej kolejności: liberalna demokracja jest połączeniem demokratycznego społeczeństwa i przemysłowego kapitalizmu, które zapewnia zarówno polityczną, społeczną jak i ekonomiczną wolność dla swych mieszkańców. Aby wspomniana wolność mogła istnieć, niezbędne są pieniądze, które regulują społeczeństwo. Człowiek może robić to, na co go stać. Oznacza to, że każdy kawałek ziemi, każde drzewo i każdy zasób naturalny postrzegany jest tylko przez pryzmat swojej wartości pieniężnej.
(Liberalne demokracje znane sÄ… z tego, że udzielajÄ… politycznego gÅ‚osu przeciwnikom takiego widzenia Å›wiata, np.: ekologom i grupom religijnym. Ale postawmy nastÄ™pujÄ…ce pytanie: co ważnego – ze strategicznego punktu widzenia – udaÅ‚o siÄ™ osiÄ…gnąć takim grupom w ciÄ…gu ostatnich pięćdziesiÄ™ciu lat? OpóźniajÄ… niektóre budowy, niszczÄ… kilku trucicieli, przekonujÄ… klasÄ™ Å›redniÄ… do ważnoÅ›ci recyklingu itd, ale nie zdoÅ‚aÅ‚y powstrzymać czy skierować na inne tory obejmujÄ…cej szeroki zakres ekspansji ludzkoÅ›ci aż do momentu, w którym nienaruszone naturalne obszary sÄ… rzadkoÅ›ciÄ…. Grupy religijne nie ochroniÅ‚y swoich wÅ‚asnych czÅ‚onków przed tym, co uznajÄ… za niemoralne tendencje spoÅ‚eczne. Nie ma zwyciÄ™stwa w walce niekoÅ„czÄ…cych siÄ™ szczegółów ani zdecydowanych uderzeÅ„.)
Oto przyszłość naszego społeczeństwa: niezwykle popularna nowoczesność rozniesie się na cały świat. Wkrótce każdy naród będzie żył jak Amerykanie i dysponował taką samą siłą, łącznie z energią nuklearną i bombami atomowymi. Jako że będzie coraz więcej ludzi, budowanych będzie coraz więcej domów, a jedynymi dzikimi obszarami, które przetrwają, będą małe parki narodowe. Wraz ze wzrostem zagęszczenia ludności domy z trawnikami i ogrodami będą zastępowane przez bloki mieszkalne. Jako że większość ludzi we współczesnym społeczeństwie kompulsywnie robi zakupy, galerie handlowe i hipermarkety będą budowane co półtora kilometra, jak ma to miejsce w amerykańskich miastach.
Wszystkie te nowe gęby do nakarmienia – co właściwie będą jeść? Ryby są oczywistym źródłem białka, ale już teraz morskie ryby są zbyt skażone rtęcią, żeby można je jeść bez uszczerbku dla zdrowia częściej niż raz w miesiącu, a zasoby wciąż się zmniejszają. „Zasoby†to oczywiście nasze śmieszne abstrakcyjne określenie żywych populacji, które muszą się odnawiać i nie pojawiają się w magiczny sposób w ilościach, których sobie akurat zażyczymy, jak hamburgery w restauracjach z fast foodem. Ludzie w przyszłości będą również potrzebować warzyw i owoców, ale te będą coraz droższe, ponieważ ilość ziemi dostępnej korporacyjnym farmom jest ograniczona. Musimy zrozumieć, że człowiek to nie tylko obszar potrzebny na mieszkanie i miejsce do parkowania, ale również kilka akrów ziemi niezbędnej aby go wykarmić.
CzÅ‚owiek to również woda niezbÄ™dna do picia, gotowania i mycia. Nasze zapasy Å›wieżej wody już sÄ… ograniczone, ale – na razie – sÄ… tylko drogie. W przyszÅ‚oÅ›ci stanÄ… siÄ™ niedostÄ™pne dla niektórych osób. Problem z populacjÄ… polega nie na tym, gdzie zmieÅ›cić wszystkich ludzi, ponieważ – gdyby byÅ‚a to tylko kwestia miejsca potrzebnego dla każdej osoby – moglibyÅ›my upchnąć 50 miliardów ludzi na Ziemi; istotÄ… problemu jest to, gdzie pomieÅ›cić systemy, których potrzebujÄ…, aby przeżyć: Å›wieżą wodÄ™, jedzenie, miejsca do ćwiczeÅ„, sklepy, miejsca kultu, miejsca pracy itd.
Jak powiedział wielki przyrodnik John Muir, problem z kapitalizmem polega na tym, że przyczepia do wszystkiego metkę z ceną – więc nic nie jest szanowane z powodu jego czystej wartości i niematerialnego wkładu w całość życia. Piękne zbocze górskie może stać się kurortem, ale w demokratycznym społeczeństwie nie ma żadnego logicznego sposobu, aby zmienić je w piękne zbocze górskie doceniane przez najbliższych mieszkańców. Wyjątkowe lasy i zwierzęta? A jaka jest ich wartość? Pokaż nam pieniądze, mówią ludzie i zgodnym chórem swoich głosów nieświadomie tworzą chciwość.
A wiÄ™c: wraz ze wzrostem populacji postÄ™puje utrata miejsca. Coraz wiÄ™cej jest też zanieczyszczenia, w koÅ„cu wszyscy ci ludzie bÄ™dÄ… jeździć samochodami i kupować produkty, który tworzÄ… toksyczne odpady. Czy rzÄ…d ich powstrzyma? Jak na razie rzÄ…d z najwiÄ™kszymi możliwoÅ›ciami w zakresie tworzenia praw w historii, z najwiÄ™kszÄ… liczbÄ… więźniów na Å›wiecie, nie zdoÅ‚aÅ‚ powstrzymać wyrzucania toksycznych odpadów czy jazdy „zadymiaczamiâ€, samochodami produkujÄ…cymi ciężkie zanieczyszczenia. Jak w takim razie powiedzie siÄ™ reszcie Å›wiata?
Skutki w dziedzinie kultury są jeszcze gorsze. Kultura wysoka – klasyczna sztuka, literatura, muzyka, teatr – podtrzymywana była przy życiu przez swoją popularność pośród ludzi wyedukowanych i tych, którzy dziedziczyli pieniądze. Nie jest tak popularna jak rap, rock czy bezmyślny pop, a więc to one zdobędą więcej pieniędzy i wypchną ją ze społeczeństwa. Tradycyjne sposoby życia? Współczesne społeczeństwo uważa, że chodzi tylko jednostkę i jej siłę. Zdobywanie siły. Siłę seksualną. Siłę społeczną. Nie ma tu miejsca na troskę o sposoby życia, które dobrze funkcjonowały przez całe pokolenia.
(Jak zauważył kiedyś pewien mądry człowiek, aby znaleźć szczęście nie możesz osiągnąć go bezpośrednio: musisz osiągnąć spełnienie, do czego niezbędna jest akceptacja życia mimo jego nieszczęść i nierówności, oraz zbudować mocne fundamenty – rodzinę, osobiste osiągnięcia, stabilne godziwe zarobki, a nie nagłe bogactwo – ponieważ poprzez to będziesz mógł dobrze wykorzystać wszystko, co zaoferuje ci życie i znajdziesz szczęście w jego pełni – w spełnieniu. Drugą opcją jest podział życia na „zabawę†i „nie-zabawę†i skupienie się na zabawie, ale wtedy nie będziesz w stanie zbudować żadnego praktycznego fundamentu pod swoje przyszłe życie. Czy to jest właśnie szczęście?)
CzÅ‚owiek postrzegajÄ…cy rzeczywistość w kategorii tysiÄ…cleci zauważy, że współczesne spoÅ‚eczeÅ„stwo podlega procesowi inwolucji i zepsucia, dochodzi do utraty wszystkich wyrafinowanych rzeczy, które może nie sÄ… „zabawÄ…â€, ale sprawiajÄ…, że jesteÅ›my szczęśliwsi w dÅ‚uższej perspektywie. Z pewnoÅ›ciÄ… kupowanie plastikowych Å›mieci to lepsza „zabawa†niż medytacja nad sensem życia, a sÅ‚uchanie bezmyÅ›lnego popu to lepsza „zabawa†niż klasyczne symfonie… Ale czy to naprawdÄ™ daje coÅ› czÅ‚owiekowi, czy jest tylko szybko przemijajÄ…cÄ… pustÄ… przyjemnoÅ›ciÄ…? Upicie siÄ™ to o wiele lepsza zabawa niż stworzenie rodziny i rodzinnego interesu, który można potem przekazać swoim potomkom, i o wiele lepszÄ… zabawÄ… jest szybki seks niż praca nad zwiÄ…zkiem. A kto może być przeciwko zabawie?…. Chyba że, oczywiÅ›cie, zabawa teraz oznacza nieszczęście w przyszÅ‚oÅ›ci – a w to wÅ‚aÅ›nie wierzÄ… ekstremiÅ›ci.
WyglÄ…da na to, że we współczesnym spoÅ‚eczeÅ„stwie nie myÅ›li siÄ™ krytycznie na ten temat, co tylko wzmacnia przekonanie ekstremistów, że ich obawy nie sÄ… i nigdy nie bÄ™dÄ… troskami caÅ‚ego spoÅ‚eczeÅ„stwa. Nasza pamięć jest krótka, ponieważ media zasypujÄ… nas bieżącymi najbardziej podniecajÄ…cymi, najniebezpieczniejszymi, najważniejszymi w historii opowiastkami. W rezultacie myÅ›limy, że „ekstremista†i „terrorysta†oznacza „islamski terrorystaâ€. Zapominamy, że w spoÅ‚eczeÅ„stwie istniejÄ… inni dysydenci, którzy z powodu niepopularnoÅ›ci swoich poglÄ…dów zaczÄ™li być postrzegani jako ekstremiÅ›ci. Jest Ted KaczyÅ„ski, Unabomber, który zdaÅ‚ sobie sprawÄ™ z tego, że liberalne demokracje to schlebiajÄ…ce samym sobie i samospeÅ‚niajÄ…ce siÄ™ dogmaty, które nigdy nie zrezygnujÄ… z rozrostu, aż do skonsumowania wszelkich naturalnych terenów na Ziemi. Malcolm X zrozumiaÅ‚, że Afro-Amerykanie mogÄ… otrzymać prawa polityczne, ale nigdy nie bÄ™dÄ… w stanie rzÄ…dzić siÄ™ sami sobÄ…, jeÅ›li nie stanÄ… siÄ™ osobnym narodem. Nowa Prawica w Europie dostrzega utratÄ™ kultury i dziedzictwa w Europie i widzi, że dopóki to siÄ™ nie zmieni, przyszÅ‚ość Europy zbliżona jest do losu koloni w Trzecim Åšwiecie i pewnych rejonów Bliskiego Wschodu. Co ciekawe „radykalny†Islam patrzy na caÅ‚Ä… sprawÄ™ podobnie – samolubność nie zna granic, a gdy dopuÅ›cisz liberalnÄ… demokracjÄ™ do swojego narodu, stajesz siÄ™ taki sam jak Amerykanie; bezmyÅ›lny, podatny na manipulacjÄ™, destruktywny i neurotyczny, ale gotowy wypowiedzieć wojnÄ™ każdemu, kto jest symbolem alternatywy wobec systemu, w którym żyjesz (liberalnej demokracji) i jego losu.
Inni byli po prostu pisarzami i myÅ›licielami. Sokrates wytknÄ…Å‚ demokracji, iż prowadzi do samolubstwa, a wtedy ludzie manipulowani sÄ… przez przyjemne obrazy, podczas gdy oligarchowie sterujÄ… spoÅ‚eczeÅ„stwem w celu zwiÄ™kszenia swoich zysków. Å»adna z grup nie myÅ›li o przyszÅ‚oÅ›ci, wiÄ™c wszyscy razem nieÅ›wiadomie zmierzajÄ… ku zagÅ‚adzie, choć ogólnie rzecz biorÄ…c oligarchowie sÄ… tak pustymi i nieprzywiÄ…zanymi do niczego ludźmi, że utrata narodu, kultury czy rodziny niewiele dla nich znaczy. Joseph Conrad przedstawiÅ‚ brak duchowoÅ›ci u Europejczyków i wynikajÄ…cÄ… z niego szaleÅ„czÄ… pogoÅ„ za bogactwem; nie ufamy sobie nawzajem, wiÄ™c staramy siÄ™ zarobić na ucieczkÄ™ od innych. F. W. Nietzsche stanÄ…Å‚ przeciw „buntowi niewolnikówâ€, a poprzez ten termin rozumiaÅ‚ przejÄ™cie wÅ‚adzy przez ludzi o mentalnoÅ›ci niewolników lub tych, którzy dostrzegajÄ… tylko materialne przyjemnoÅ›ci i spoÅ‚eczno-polityczny prestiż, ale których uwadze uchodzi piÄ™kno góry czy heroicznego lub nawet ascetycznego czynu.
To wszystko „ektremiÅ›ciâ€, a sÄ… wÅ›ród nich niektórzy spoÅ›ród najmÄ…drzejszych przedstawicieli naszego gatunku. Może jednak powinniÅ›my ich posÅ‚uchać? Ale boimy siÄ™ – a jak możesz siÄ™ bać, gdy masz „wolność†– ponieważ takie idee sÄ… niezwykle niepopularne i możemy przez nie stracić pracÄ™, znajomych, bezpieczeÅ„stwo we wÅ‚asnym domu czy potencjalnych partnerów. „Ten czÅ‚owiek ma chore poglÄ…dy!†krzyczy tÅ‚um wytykajÄ…c palcami, a motÅ‚och biegnie, aby zdÅ‚awić dysydenta, zarówno czynnie jak i biernie, poprzez prostÄ… odmowÄ™ prawa gÅ‚osu danej osobie. Ekstremizm jest ograniczany przez tÄ™ rewoltÄ™ tÅ‚umu jak i swojÄ… naturÄ™ – filozofii dla myÅ›lÄ…cych w dÅ‚uższej perspektywie, nie dla poszukiwaczy krótkotrwaÅ‚ych przyjemnoÅ›ci. A ci drudzy radykalnie, ekstremalnie przewyższajÄ… liczebnie pierwszych.
Jeśli mielibyśmy sformułować prawdziwy sąd na temat ekstremizmu, najmądrzej byłoby powiedzieć: ekstremizm jest tworzony przez to, co odrzuca współczesne społeczeństwo oraz wizję tych, którzy chcą tego uniknąć. Ekstremiści mogą zabić kilka tysięcy spośród was tu czy tam albo zniszczyć jakąś część waszej drogiej powierzchni biurowej, ale koniec końców robią to, co uważają za najlepsze dla nas wszystkich. A kim my jesteśmy, aby odmówić im tej „wolności�
Our gratitude to Vernyhora for this translation.